Munchhausen Trillema

[Milos]

Ik snap het Munchhausen Trillema niet echt. Kan iemand dit uitleggen? Met Google kom ik niet echt ver.

Milos

[Peter van Hooff]

Milos,

Ik wil wel even een poging wagen het Munchhausen trilemma uit te leggen . Dit trilemma heeft te maken met problematiek rondom fundering. Stel dat je een ethische theorie wilt ontwerpen dat is gefundeerd op een ‘hoogste’ principe, dan wil je uiteraard proberen dit hoogste principe te ontdekken. Als je dat gaat doen, dan heb je feitelijk drie mogelijkheden (vandaar dus trilemma):

Mogelijkheid 1: Regressus ad infinitum (oneindige regressie).
Stel je komt erachter dat A het hoogste principe is. Voorts vraag je je af waarom A het hoogste principe is en je ontdekt dat dat komt omdat B. Op zo’n moment is A niet meer het hoogste principe maar B. Dan vraag je je af waarom B het hoogste principe is en dat blijkt C te zijn, zodat C het hoogste principe is. Afijn, je voelt hem al aankomen, elk ‘hoogste principe’ is al geen hoogste principe meer als je voor dit principe een nieuw hoogst principe ontdekt. Een zoektocht naar een hoogste principe zal om deze reden uitmonden in een oneindige regressie.

Mogelijkheid 2: incisie (“ik stop”)
Je kunt op een gegeven moment besluiten te stoppen met die oneindige regressie bij een bepaald principe waarvan je vindt dat het inderdaad een alomvattende verklaring is. Godsdienstige mensen zouden bv kunnen stoppen bij het principe dat god het hoogste en het hoogst goede is. Men ziet geen reden meer om nogmaals de ‘waarom’ vraag te stellen. Men “stopt” ahw de oneindige regressie.

Mogelijkheid 3: Petitio principii (vorm van een cirkelredenering)
De derde mogelijkheid bestaat hierin dat je in je oneindige regressie in een cirkelredenering terechtkomt. A is het hoogste principe van B, C van B, D van C, E van D etc etc. totdat bv G het hoogste principe van C blijkt te zijn, zodat daarna D weer het hoogste principe van C is etc. Je belandt dan in een cirkelredenering (van C naar D naar E naar F naar G naar C) en dat is natuurlijk niet zo’n bevredigende oplossing.

Eigenlijk zijn geen van de drie oplossingen echt bevredigend en dat is naar mijn mening voor sommige filosofen een van de argumenten om te stellen dat fundering (van het goede, van kennis etc) uberhaupt niet mogelijk is.